Böcek ve mantarların zarar dağılımlarının konumsal analizi

Berna ÇELİK GÖKTÜRK¹ Aşkın GÖKTÜRK² Güven AKSU² Yaşar AKSU¹

          Özet

Zarar dağılımlarının tespiti böcek veya mantarların yayılma davranışlarını ortaya koyma açısından önem taşımaktadır. Böcek ve mantar zararlarının konumsal dağılımları, zararın söz konusu olduğu ağaçların bir meşcere veya alan üzerindeki noktasal dağılım durumları olarak tanımlanabilir. Tek bir etkene bağlı olarak ortaya çıkan zarar durumu tek sınıflı zarar dağılımı olarak, farklı etkenlere bağlı olarak ortaya çıkan zarar durumları ise çok sınıflı zarar dağılımı olarak sınıflandırılabilir. Tek sınıflı dağılımlarda, zarar görmüş ağaçlar muntazam bir dağılım sergiliyorlarsa düzenli dağılım, ağaçlar arasında yoğunluğu fazla olan belirgin bir yığılmalar varsa kümeli dağılım ve düzensizliğin olduğu alanlarda ise rastlantısal dağılım söz konusu olmaktadır. Çok sınıflı dağılımlarda ise zarara maruz kalmış ağacın komşu ağaçlarının aynı etkenden dolayı zarar görmüş olmaları durumunda ayrışım dağılımı, farklı etkenden dolayı zarar görmüş olmaları durumunda ise birliktelik dağılımları söz konusu olmaktadır.

Zarar görmüş ağaçların nasıl bir dağılım gösterdiğini ortaya koyan analizler, konumsal verilere dayalı olarak dağılımların tanımlanmasında kullanılan dağılım testleridir. Ripley’in K fonksiyonu, ormancılık alanında konumsal dağılımların tespitinde örnekleme yapmadan alandaki bütün ağaçları dikkate alması ve çoklu verilere dayalı sonuçlar sağlaması nedeniyle çoğunlukla tercih edilen yöntemdir. Konumsal analizlere dayalı olarak böcek veya mantarların dağılım davranışlarının tespitiyle zararların muhtemel yayılma alanları hakkında bilgi sağlanacağı için mücadele çalışmalarında daha etkili sonuçlar alınabilir.

Anahtar Kelimler: Böcek ve mantar zararı, konumsal dağılım, Ripley’in K Fonksiyonu